Uitgegeven in: 1991
Uitgever: Uitgeverij Kairos
Aantal pagina’s: 32
ISBN: 90 70338 34 3
Vertaling uit het Japans: Karel Hellemans
Achtergelaten
door de vorige huurders –
het vogelgezang
Kobayashi Issa
Nu moet ik voortgaan
terwijl jij hier achterblijft –
elk zijn eigen herfst
Yosa Buson
Tekst binnenflap
De Japanse haiku is een vers van slechts zeventien lettergrepen, en weet ons door zijn eenvoud en lichtheid te verrassen en diep te raken. Als vervolg op de eerder bij Kairos verschenen bloemlezing ‘Een handvol haiku’ bevat ook ‘Een wolk van haiku’ een representatieve keuze uit vijf eeuwen Japanse haiku-literatuur. De verzen zijn vrijwel alle voor het eerst in het Nederlands vertaald.
‘Om haiku te lezen moet je zelf een dichter zijn,’ schreef R.H.Blyth en voegde er aan toe: ‘Gelukkig zijn de meeste mensen dichters, al beseffen ze het vaak niet.’ Als we ons afvragen waarom we dichter zouden moeten zijn om haiku te lezen, komen we bij het ontstaan van de haiku. Deze is voortgekomen uit de hokku, de aanvangstrofe van de renga, een kettinggedicht. Om het gedicht voort te kunnen zetten, moest het aanvangsvers suggestief en evocatief zijn. De tweede dichter moest alvorens zijn strofe van veertien lettergrepen te schrijven de hokku eerst in al z’n nuances op zich in laten werken.
Ook wij zouden haiku op die manier moeten lezen. Het is niet denkbeeldig dat we door onze Westerse consumptiegerichtheid haiku gaan zien als hapklare brokjes fast food, in plaats van kleine, zeer subtiele gerechten uit de Japanse cuisine.
Zoals vrijwel iedereen kan genieten van een verfijnde maaltijd, kan ook vrijwel iedereen goede poëzie waarderen. Deze gedachte vinden we reeds in de ‘Kokinshu’, een bloemlezing uit 905: ‘Zoals de kikker kwaakt en de nachtegaal zingt, zo wordt de mens tot dichten aangespoord als hij door gevoelens wordt overmand.’ Ieder mens heeft dus enig gevoel voor poëzie en kan dit ontwikkelen. Het is goed dit te weten, want een haiku is eigenlijk nooit helemaal af. Een haiku reikt het materiaal aan waarmee de poëtische verbeelding van de lezer aan het werk kan gaan.