Raf Verstegen

De bijdrage van Paul Mercken in het herfstnummer van Vuursteen 2009 over haikutranscriptie van Chinese poëzie heeft me sterk geboeid. Het voorbeeld werkte aanstekelijk: ook voor mij werd het een aardige oefening in haiku schrijven.

roerloos ligt de boot te wachten                    roerloos ligt de boot
als ik instap volgt een zachte                         wachtend tot ik instap, zacht,
deining zonder geluid                                     geluidloos deinen

Of transcriberen echt de oplossing is om Chinese poëzie kernachtig weer te geven blijft wel een vraag. Het prachtige vers A Generation is nu juist zo kernachtig in de Engelse versie dat knapper nog moeilijk kan.

A Generation                                                   nacht en ogen zwart
The black night gave me black eyes              een generatie weggewist
Still I use them to seek the light                     zoekt het licht, toch nog

Het gedicht over de kleine witte vlinder is al evenmin te verbeteren. Om de mogelijkheden van de beknopte haiku verder uit te testen probeerde ik iets in één haiku. Misschien wel zo kort dat het origineel er in verstikt geraakt is.

What wisdom do you provide me with         Koolwitje …
Little white butterfly                                        jij, dartel boekje
Flipping open blank pages,                            wit – op elke bladzijde
Shutting blank pages?                                    lees ik : eenzaamheid

The open pages :
Loneliness ;
The closed pages :
Loneliness.

Het mooie gedicht ‘In de Oostertuin genietend van chrysanten’ is door Paul Mercken omgezet in een reeks meer gebalde tanka’s. Hij schrijft ‘Hier was het aangewezen een tankasuite als transcriptievorm te gebruiken.’ (p.98). Bij de lectuur er van voelde ik de uitdagende vraag : ‘en waarom niet een haikusuite’?

In de Oostertuin genietend van chrysanten

de oude tuin
en een hart vol eenzaamheid
beide uitgebloeid

verlept, gehavend
de zon is mat, kil de wind
ik sta alleen

late chrysanten
pas kort ontloken; nog even
hier – blijf ik drinken

jeugd kent tijd noch maat
vrolijk was ik, door lust geleid,
nog voor het drinken

ik word oud, takel af
straks – vrees ik – geen drank meer
die nog vreugde geeft

late chrysanten
bloeien nog – wel niet om mij
maar toch : even troost

Transcriberen de oplossing ? De oefening om een bestaand gedicht om te zetten in tanka of haiku is natuurlijk even goed mogelijk voor elk gedicht, in welke taal het origineel ook geschreven is. Helemaal overtuigend zou het voorstel van Mercken zijn als hij het gedicht Chun Mián nu ook nog in tanka of haiku zou omzetten. Maar ik betwijfel of het kernachtig uitgewerkte Lente-ochtendslaap daarmee nog te verbeteren zou zijn.
Wat ik op mijn beurt probeerde moge onorthodox zijn – ik heb er in elk geval veel plezier aan beleefd. Ik ben de auteur bijzonder dankbaar voor de fijne uren die hij me daarmee bezorgd heeft.