Op 11 februari 2021 is Piet van Mulkom, oud HKN voorzitter, overleden. Als actief dichter en haiku-schrijver heeft Piet tien jaar deel uitgemaakt van de Kern ‘de zijscheut’ en heeft hij in 2016 samen met Nico van Dam de kern Vaassen/Veluwe opgezet.

We hebben Piet in laatstgenoemde kern leren kennen als een zeer belezen, erudiet en aimabel man. Samen met zijn vrouw Fieke waren de zaterdagochtenden in het restaurant van Kasteel Cannenburgh, waar we onze bijeenkomsten hielden, inspirerende en verfrissende bijeenkomsten waarin we, in alle openheid en met respect voor elkaars werk, de haiku’s onder leiding van Piet bespraken. Geleidelijk aan verminderde het gehoor van Piet, waardoor Nico het voorzitterschap overnam. Als een gedicht van één van onze leden besproken was, kwam Piet vaak nog even terug op de haiku om er toch nog even opnieuw zijn gedachten over te laten gaan. Alsof hij naast de verstandelijke bespreking, ook de haiku zintuiglijk wilde voelen. Het leek dat hij het ‘aha’ moment die in de haiku zat, opnieuw probeerde op te roepen. We zagen hem brozer en brozer worden. Steeds meer had hij de zorg van Fieke, zijn vrouw, nodig. Toch bleven ze beiden trouw de kernbijeenkomsten bezoeken en droegen onverminderd bij aan de gesprekken.

Piet beperkte zich niet alleen tot het genre haiku, maar schreef ook vele gedichten in andere vormen. In zijn boek ‘Zwanezang’ geeft Piet op boeiende wijze de verhouding tussen het ‘ik’ en de wereld weer. In een tijd waarin vaste kaders wegvallen en waarin autoriteiten meer gezag verliezen, vraagt het van de mens om zijn eigen plaats te vinden. Piet geeft in zijn poëzie het spanningsveld weer, waarin de schrijver zichzelf bevindt in een wereld waarin verschillende waarheden naast elkaar leven. Er zal steeds weer een heroriëntatie moeten optreden om de eigen weg te kunnen vinden in een wereld die different is. Piet vindt dit zowel een verarming als een verrijking.

mijn ziel, een rivier
nu eens woest
dan weer
zacht kabbelend.
ze zoekt naar beddingen,
verlegt haar stroomgebied;
overwint weerstanden
tenslotte lost ze op
in oneindigheid

Het leven is geen eenheid. Piet schrijft: “Ik berg zoveel ‘ikken’”. Allemaal gefragmenteerde vormen van zichzelf. Deze contrastrijke wereld biedt kansen om eenheid te vinden in respect, liefde en openheid. Zowel ten opzichte van jezelf als ten opzichte van je medemens. Integer zijn in een pluriforme wereld.

iedere dag, een nieuw begin
in broze aarde
baan ik verse paden
iedere dag, een nieuw begin
proef vruchten, die woorden baren
wonderen, die mij laven
iedere dag, een nieuw begin
ik baan verse paden

Piet schrijft: “Een verscheurde mens kan zich uiten in een lyrisch gedicht. Hij kiest de ‘ik’ vorm.” Toch droomt de mens van eenheid en van samenhang tussen mens en wereld. Volgens Piet leent de tanka zich daar uitstekend voor: ”Schrijf ik tanka, dan voel ik dat mijn geest zich ordent. Ik voel verbondenheid met de natuur, maar ik ervaar tevens een reactie vanuit mijn geest. De tanka schenkt zowel verbondenheid als distantie.”

vroege ochtend –
op ongerepte sneeuw landt
een zwarte lijster
schaduw van mijn leven
geborgen in maagdelijk wit
een volle maan
wachter in het heelal –
draagster van geleend licht
vannacht bemiddelt ze
tussen mij en de kracht van de zon

Over de haiku schrijft Piet: “Bij de haiku-beoefening zet ik het ‘ik’ tussen haakjes. Het is een persoonlijke inzet om tot zelfkennis te komen.” Verderop lees ik: “Een oefening in het echte leven. Een omvattende eenheid, die je slechts kunt benaderen als je vooroordelen uitschakelt. Je bevrijdt je, zodat je opgenomen kunt worden in de ritmische voortgang van de mens in het universum.”

op de allee van mijn ziel
         lopen talloze ‘ikken’
                   aan de einder
         vreten ze elkaar op

         wat blijven zal
                            is
                               de leegte

         DE STILLE LEEGTE

De ‘stille leegte’ die wij ervaren nu Piet van ons is heengegaan doet ons weer stil staan bij het ritme van het inwisselen van ons aards bestaan naar onbekende verten. Maar vooralsnog wordt de leegte opgevuld met de herinneringen, de wijze woorden van een lieve man die ook ons leven heeft verrijkt met zijn ‘ik(ken)’.

Ik ben slechts een blad,
waaiend in de wind;
het keert en kantelt
zweeft over wegen
zoekt zijn vaders stam,
maar landt
in een nieuwe wereld
zonder oude wouden.

Op 18 februari jl. werd Piet gecremeerd in besloten kring. “Het enige wat je hoeft te doen is luisteren naar de wind”, zo staat op de rouwkaart. Troostende woorden voor ons en voor Fieke.

Dit in memoriam is geschreven door Jan Guichelaar en Nico van Dam

U kunt uw herinneringen aan Piet delen met de familie via deze link: https://herinnering.dela.nl/pietvanmulkom

Gedichten, teksten en citaten uit:
‘Zwanezang’ P. A. van Mulkom, Calbona Uitgeverij